پروتئین هایی که در اثر عواملی همچون التهاب، نکروز، عفونت های باکتریایی و ویروسی و بدخیمی ها در خون تغییر می یابند، پروتئین های فاز حاد نامیده می شوند. CRP یک پروتئین واکنشگر فاز حاد غیر اختصاصی است که از پنج جز تشکیل شده است که توسط پیوندهای اشتراکی به هم متصل شده اند، که توسط کبد ساخته شده و در طی ساعات اولیه پس از آسیب بافتی، آغاز عفونت یا مواردی که باعث التهاب شود، به داخل خون آزاد می شوند. CRP قادر است به برخی از باکتری ها، قارچ ها، انگل ها و لکوسیت ها متصل شود و با فعال کردن سیستم کمپلمان از مسیر کلاسیک، باعث اپسونیزاسیون گردد. CRP از تجمع پلاکت ها و فعال شدن فاکتورهای پلاکتی جلوگیری می کند.

مقدار CRP در عفونت های باکتریایی، سکته قلبی حاد، سرطان های بدخیم، بعد از اعمال جراحی، انتقال مقدار زیاد خون و واکسیناسیون افزایش می یابد. افزایش مقدار CRP در سرم نه فقط از نظر تشخیص بیماری مهم است، بلکه از نظر شدت بیماری و واکنش بیمار به درمان نیز اهمیت دارد و بعد از درمان مناسب یا برداشتن تومور سرطانی مقدار آن کاهش یافته یا در سرم غیر قابل شناسایی می شود. آزمایش CRP نسبت به ESR شاخص حساس تر و مناسب تری است، زیرا در برخی از شرایط مانند آنمی و حاملگی بدون وجود التهاب، مقدار ESR افزایش می یابد، ولی میزان CRP طبیعی است. در التهاب حاد CRP سریع تر و بیش تر از ESR افزایش می یابد و با درمان، سریع تر از ESR به مقدار طبیعی باز می گردد، در برخی از شرایط مانند بروز واکنش روماتیسمی با یک نارسایی قلبی که التهاب در بافت ها وجود دارد، ESR نرمال می باشد و در نهایت نتایج مثبت کاذب در آزمایش CRP بر خلاف ESR بسیار نادر است.