اندازه گیری غلظت تیروتروپین (TSH) در سرم

 این هورمون یک گلیکوپروتئین با وزن مولکولی 28000 دالتون است که از بخش پیشین غده هیپوفیز ترشح می شود. این فاکتور به عنوان حساس ترین فاکتور قابل دسترس برای تشخیص هیپوتیروئیدیسم اولیه و ثانویه می باشد. افزایش غلظت TSH در سرم که به عنوان عامل اصلی در سنتز و ترشح هورمون های تیروئیدی  است، به عنوان اولین و حساس ترین فاکتور کاهش عملکرد تیروئید و به همراه با کاهش هورمون T4 می تواند در تشخیص هیپوتیروئیدیسم اولیه به کار رود. افزایش غلظت TSH به صورت یک سیستم فیدبک منفی بین غده هیپوفیز و غده تیروئید عمل می کند. بدین صورت نقص اولیه در غده تیروئید باعث کاهش ترشح هورمون های تیروئیدی می شود که این باعث تحریک ترشح هورمون TSH از غده هیپوفیز می شود.

علاوه بر این، اندازه گیری TSH می تواند در تشخیص افتراقی هیپوتیروئیدیسم ثانویه و ثالثیه (هیپوتالاموسی) از  هیپوتیروئیدیسم اولیه موثر باشد. ترشح TSH از غده هیپوفیز توسط هورمون آزاد کننده تیروتروپین (TRH) که از غده هیپوتالاموس ترشح می شود و فعالیت مستقیم هورمون های T3 و T4 تنظیم می شود. به این صورت که بالا رفتن سطح T3 و T4 باعث کاهش اثر تحریک کنندگی TRH بر روی هیپوفیز می شود. در هیپوتیروئیدیسم ثانویه و ثالثیه غلظت های T4 معمولاً پایین و TSH هم به طور معمول پایین و یا نرمال می باشد. در هر دو حالت چه نقص در ترشح TSH هیپوفیز (هیپوتیروئیدیسم ثانویه) و یا نقص در تحریک پذیری هیپوفیز توسط TRH (هیپوتیروئیدیسم ثالثیه)، باعث می شود که سطح TSH و T4 پایین باشد. تست ترشح TRH می تواند باعث افتراق این شرایط از هم شود. در هیپوتیروئیدیسم ثانویه پاسخ TSH به TRH کند می شود، در حالی که در هیپوتیروئیدیسم ثالثیه یک پاسخ نرمال یا تاخیری وجود دارد.

پیدایش روش ایمونواسی آنزیمی که یک روش حساس است آزمایشگاه ها را قادر کرده است هیپوتیروئیدیسم را از حالت نرمال افتراق دهند و همچنین یک روش مفید برای سنجش TSH  فراهم می کند. این روش یک سنجش نسل دوم است که زمینه ای را برای تفکیک حالت های هیپرتیروئیدیسم از حالت نرمال فراهم می کند. حساسیت تجربی  (CV<20%)وابسته به زمان انجام آزمایش می باشد طوری که در زمان 1 ساعت حساسیت برابر با µIU/ml 195/0 و در حالی در زمان 2 ساعت برابر با  µIU/ml  09/0 می باشد.

 

در این روش کالیبراتور TSH، نمونه های بیمار و یا کنترل ها در ابتدا  به چاهک های پوشیده با استرپتوآویدین اضافه می شود و سپس آنتی بادی بیوتینه شده و گونژوگه شده با آنزیم اضافه می شود و باهم مخلوط می شوند. یک واکنش  بین آنتی بادی ضد TSH  و فرم سرمی TSH  یک کمپلکس ساندویچی برای اتصال به استرپتوآویدین تثبیت شده در ته چاهک به وجود می آورد. بعد از اتمام فرآیند انکوباسیون آنتی بادی کونژوگه-تیروتروپین باند شده از آنتی بادی کونژوگه-تیروتروپین باند نشده طی فرآیند شستشو جدا می شود. فعالیت آنزیم موجود در ته چاهک ها متناسب با واکنشی است که با سوبسترای مناسب آن انجام می شود و رنگ تولید می کند. از چندین استاندارد با غلظت معلوم  TSHبرای ترسیم گراف فعالیت و غلظت  TSHاستفاده می شود. از طریق مقایسه منحنی دوز- پاسخ با فعالیت نمونه مجهول غلظت این نمونه تعیین می­شود.